6.Sınıf İletken ve Yalıtkan Maddeler
KONU: 6.Sınıf İletken ve Yalıtkan Maddeler
Elektrikli aletlerin çalışması için, elektrik kaynağına ihtiyaç vardır.
Akü, pil, batarya elektrik üretir.Evimizde kullandığımız elektrik enerjisinin üretildiği yerlere elektrik santrali denir.
Elektrik kablolarla iletilir. Elektriğin iletilmesinde iletken ve yalıtkan maddeler beraber kullanılır. (Kablonun içinde iletken bakır, etrafında yalıtkan plastik vardır.)
 |
| Elektrik İletimi |
A-İletken ve Yalıtkan maddeler
İletken maddeler
Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken madde denir.
Yalıtkan maddeler
Elektrik enerjisini iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir.
İletken ve yalıtkan maddelere örnekler
| İletken maddeler | Yalıtkan maddeler | |
|---|---|---|
| 1 | Bakır | Tahta Kaşık |
| 2 | Altın Bilezik | Cam bardak |
| 3 | Demir vida | Plastik |
| 4 | Civa | Kumaş |
| 5 | Kurşun | Silgi |
| 6 | Çinko | Yağlar (Zeytin yağ, Ayçiçek yağı ...) |
| 7 | Çelik yay | Şekerli su |
| 8 | Kalay | Alkol |
| 9 | Nikel | Saf su |
| 10 | Krom | Benzin |
| 11 | Alüminyum folyo | Mazot (Motorin) |
| 12 | Titanyum | Lastik |
| 13 | Magnezyum | Kauçuk |
| 14 | Platin | Porselen tabak |
| 15 | Lehim (Kurşun + Kalay) | Bakalit |
| 16 | Tunç veya Bronz (Bakır + Kalay ) | Ebonit |
| 17 | Grafit (Kurşun kalen ucu) | Gazlar (Hava, Oksijen, Hidrojen, Karbondioksit, Azot, Klor...) |
| 18 | Pirinç (Bakır + Çinko) | Kağıt |
| 19 | Metal para | Yağmur suyu |
| 20 | Islak kumaş | Naylon |
| 21 | Islak tahta | Yün |
| 22 | Sabunlu su | Mika |
| 23 | Çeşme suyu | Teflon |
| 24 | Tuzlu su | Pamuk |
| 25 | Asitli su | Sünger |
| 26 | Bazlı su | Mukavva |
| 27 | Sirkeli su | Mürekkepli su |
| 28 | Limon suyu | Deri |
| 29 | Turşu suyu | Cam yünü |
| 30 | Çay | Saman |
| 31 | İnsan vücudu | Elyaf |
| 32 | Ter | Asbest |
| 33 | Toprak | İpek |
| 34 | Çamur | İnsan saçı |
| 35 | Meyve suyu | Tuz (Katı halde) |
| 36 | Deniz suyu | Elmas |
| 37 | Kola | Kolonya |
| 38 | Maden suyu | Strafor köpük |
| 39 | Gümüş yüzük | Kağıt para |
| 40 | Metal ataş | Ayna |
| 41 | Floresan lambadaki gaz | Yağlı kağıt |
| 42 | Neon lamba gazı | Pet şişe |
Genel olarak metaller elektrik iletkenidir.
Petrol ürünleri ise elektrik yalıtkanıdır.
Not: İletkenlik ve yalıtkanlık belirli şartlarda geçerlidir.
Yalıtkan olan maddeler yüksek elektrik enerjisinde (Volt) iletken olabilir.
Örneğin sıvılar yüksek voltajda iletken hale geçer. Bu nedenle elektrikli araçları sıvılardan uzak tutmalıyız.
Hava yalıtkan olasına rağmen yıldırım ve şimşek olaylarında olduğu gibi yüksek elektrik enerjisi havanın iletken olmasını sağlamıştır.
Burada iletkenliği sağlayan elektriğin gerilimidir (Volt).
Gerilim arttıkça yalıtkan olan maddeler iletken hale geçer.
Not: Floresan, neon lambalar içinde gaz bulunmaktadır. Buda gazların iletken olabileceğini gösterir.
1. Yıpranmış fiş, kablo ve prizleri kullanmamak.
2. Bir prize birden fazla fiş takmamak.
3. Elektrik prizlerine herhangi cisim sokmamak.
4. Elektrik direklerine tırmanmamak.
5. Banyo gibi ıslak ortamlarda elektrikli araçları kullanmamak.
6. Elektrik kablolarını ısıdan uzak tutmak.
7. Elektrikli araçlarda TSE belgesi bulunmalıdır.
8. Prizlerin üzerine kapak takılmalıdır.
9. Elektrikle çalışan araçlara topraklama hattı konulmalıdır.
İnsan vücudu 220 voltluk şehir elektriğini iletir, elektrik çarpması gerçekleşir.
Elektrik çarpmalarında şunlara dikkat edilmelidir.
Gazların İletkenliği
Yıldırım ve şimşek elektrik enerjisidir.Hava yalıtkan olasına rağmen yıldırım ve şimşek olaylarında olduğu gibi yüksek elektrik enerjisi havanın iletken olmasını sağlamıştır.
Burada iletkenliği sağlayan elektriğin gerilimidir (Volt).
Gerilim arttıkça yalıtkan olan maddeler iletken hale geçer.
Not: Floresan, neon lambalar içinde gaz bulunmaktadır. Buda gazların iletken olabileceğini gösterir.
B- İletken ve Yalıtkan Maddelerin Kullanım Alanları
İletken ve yalıtkan maddelerin kullanım alanları birbirinden farklıdır.
İletken ve yalıtkan maddelerin bir arada kullanıldığı yerler de vardır.
Elektrik kablolarında, elektrik devrelerinde iletken ve yalıtkanların bir arada kullanılır.
Evimizde kullandığımız elektrikli araçlar da elektrik çarpmalarına karşı yalıtkan maddelerle kaplanmıştır. Televizyon, ütü, saç kurutma makinesi gibi elektrikli araçlar yalıtkan maddelerle kaplanmıştır.
C- Elektrik kazaları ve Alınabilecek Tedbirler
Elektik çarpmalarından korunmak için şunlara dikkat edilmelidir.
1. Yıpranmış fiş, kablo ve prizleri kullanmamak.
2. Bir prize birden fazla fiş takmamak.
3. Elektrik prizlerine herhangi cisim sokmamak.
4. Elektrik direklerine tırmanmamak.
5. Banyo gibi ıslak ortamlarda elektrikli araçları kullanmamak.
6. Elektrik kablolarını ısıdan uzak tutmak.
7. Elektrikli araçlarda TSE belgesi bulunmalıdır.
8. Prizlerin üzerine kapak takılmalıdır.
9. Elektrikle çalışan araçlara topraklama hattı konulmalıdır.
Elektrik Çarpması
İnsan zayıf bir iletkendir. 3-5 volt gerilimde elektriği iletmez.İnsan vücudu 220 voltluk şehir elektriğini iletir, elektrik çarpması gerçekleşir.
Elektrik çarpmalarında şunlara dikkat edilmelidir.
-
- Sigorta kapatılmalıdır.
- Çıplak elle çarpılan kişiye dokunmayın.
- Giysisinden ya da yalıtkan bir madde ile çekin.
Yorumlar - Yorum Yaz