formülü) ;
p (n,r) = n ! / (n-r) !
Dönel Sıralama ( Dairesel Permütasyon)
n elemanlı A kümesinin elemanlarının bir çember üzerindeki farklı sıralanmalarının sayısı (n-1)! tanedir
Yinelemeli(Tekrarlı) Permütasyon
n tane nesnenin n1 tanesi bir türden, n2 tanesi ikinci türden, …nr tanesi r. türden ve n1+n2+…+nr=n ise n nesnenin n li permütasyonlarının sayısı;
PERMÜTASYON
Bir kümenin elemanlarının belli bir sıraya göre dizilişlerinin her birine bir permütasyon denir.
ÖR:
A = ( 1,2,3 } kümesinin permütasyonlarını yazalım.
( 1,2,3 ) ( 2,3,1 )
( 1,3,2 ) ( 3,1,2 )
( 2,1,3 ) ( 3,2,1 )
n elemanlı bir kümenin n’li permütasyonlarının sayısı P(n,n) şeklinde gösterilir.P(n,n) ifadesi, n’den 1’e kadar ardışık doğal sayıların çarpımıdır.
Yani; P( n,n ) = n! ‘dir.
ÖR: “Ahmet” kelimesinin harfleri ile, 5 harfli anlamlı yada anlamsız kaç kelime yazılabilir.
P ( 5,5 ) = 5!
= 5.4.3.2.1
= 120 bulunur.
“n” Elemanlı Bir kümenin “r” li Permütasyonları
“n” ve “r” birer sayma sayısı ( n > r ) olmak üzere , n elemanlı bir kümenin elemanlarının r’li sıralanışına, “ n elemanlı kümenin r’li permütasyonu “ denir.ve
P ( n,r ) şeklinde gösterilir.
P ( n,r ) permütasyonlarının sayısı,
P ( n,r ) = n! İfadesi ile bulunur.
( n-r )!
Başka bir ifadeyle P ( n,r ) permütasyonlarının sayısını bulmak için, n’den geriye doğru, r tane ardışık çarpan çarpılır.
ÖR:
1) P ( 5,2 ) 5! 5.4.3! = 20
( 5-2 )! 3!
2) P ( 7,3 ) 7! 7.6.5.4! = 210
( 7-3 )! 4!
3) P ( 6,1 ) 6! 6.5! = 6
( 6-1 )! 5!
ÖR:
P ( 5,3 ) = 5.4.3 = 60
P ( 6,2 ) = 6.5.4.3.2 = 720
P ( 7,4 ) = 7.6.5.4 = 840
ÖR: 5. P( n,3 ) = 2. P( n+1,3 ) eşitliğinde n’nin değeri kaçtır?
ÇÖZÜM:
5.n ( n-1 ). ( n-2 ) = 2.( n+1 ) n . ( n-1 )
5.( n-2 ) = 2 ( n+1 )
5 n-10 = 2 n+2
5 n –2n = 2+10
3 n = 12
n = 4
Dönel (Dairesel ) Sıralama
“n” elemanlı bir kümenin elemanlarının, bir çemberin noktaları üzerinde birbirine göre farklı dizilişlerinden her birine,”dairesel permütasyon “ denir.
“n” elemanlı bir kümenin elemanlarının, bir daire üzerinde değişik biçimde dairesel permü-
tasyonlarının sayısı,
( n-1 )! Tanedir.
ÖR: 7 kişi, yuvarlak bir masanın etrafında kaç değişik şekilde oturabilir?
ÇÖZÜM:
Bir kişinin yeri sabit tutulursa;
Oturuş sayısı = ( 7-1 )!
= 6!
6.5.4.3.2.1 = 720 bulunur.
ÖR:
Bir okulda, 3 yönetici ile 5 öğretmen vardır. Yöneticiler yan yana olmak üzere, 8 kişi yuvarlak bir masanın etrafına oturacaklardır. Oturuş biçimi kaç farklı biçimde olabilir?
ÇÖZÜM:
Yöneticiler bir arada olacağı için, üç yöneticiyi bir kişi gibi kabul edelim.
Bu duruma göre, yuvarlak masanın etrafına 1+5 = 6 kişi oturuyormuş gibi düşünebiliriz. Ancak,3 yönetici de kendi aralarında 3! Kadar farklı biçimde otururlar.
Buna göre, farklı oturuş biçimi,
3!.( 6-1 )! = 6 .120 =720 değişik biçimde olur.