Karşılaştığınız bir terim ya da sözcüğün kavram olup olmadığını anlamak için size beş maddelik "kavram tanımlama testi" öneriyorum.

Eğer bir sözcük,

•     genel ve soyutsa,

•     bir ya da iki sözcükle ifade ediliyorsa

•     evrenselse

•     bir zamana bağlı değilse

•     ortak özelliklere sahip farklı özelikleri temsil ediyorsa kavramdır.

Aşağıda sosyal bilgiler dersi içerisinde yer alan bazı kavramlar örnek olarak verilmiştir.

• nüfus• enerji• değer• kültür• değişim demokrasi• aile•güç• çevre• bağımsızlık

Olgu:Tam olarak bilinen, objektif olarak ispatlanan, somut bağlar, olay ve düşüncelerdir.

Kavram:Bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımıdır.

Genelleme:Kavramlar arasındaki ilişkiyi açıklayan bir kuram veya cümle, genellikle çok geniş alan kapsayan bazı ilkeleri içeren ifadeler­dir.Örnek:

 Bilimsel araştırma yapılırken aşağıda veri­len basamakların kullanılmasına dikkat edilmelidir.

İnsanlar toplum içerisinde yaşarken birçok sorunla karşılaşır. Bu sorunların çözümü hak, sorum­luluk ve özgürlükler temelinde olması gerekir. Bu da ancak yasalara uyulmasıyla gerçekleşir.

 Tüketici Hakların Koruma Yasası'na göre; tüketici bir ay içerisin­de itiraz edebilir. Satıcıdan ödediği paranın iadesini, özürlü malın iadesini, malın değiştirilmesini ya da ücretsiz onarımını isteyebilir. Alıcının bu isteklerinden herhangi biri gerçekleşmediği zaman, il ve il­çelerde yasa ile kurulmuş olan hakem heyetlerine başvurma hakkı vardır. Bu heyetlere bir dilekçe ile alınan malın faturası ya da fişi ile başvurulur. Tüketici burada verilen karardan da memnun olmazsa, Tüketici Mahkemelerinde dava açabilir.

-    Bir mal ya da hizmeti özel amaçlarda kullanan ya da tüketene "tüketici" denir.

-    Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 172. maddesin göre; "Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirleri alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder."

-    Tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zarar­larını giderici, önlemler almak,

-    Tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek zorundadır.

·         Belediyeler,

·         Tüketici Hakları Derneği,

·         Tüketici Haklan Merkezi,

·         Tüketici Mahkemesi,

·         Tüketici Sorunları İl / İlçe Hakem Heyeti,

·         Reklam Kuruludur.

Bazı durumlarda devlet kuruluşları ile de sorunlar yaşanabilir. Örneğin yol çalışmaları son­rasında asfaltlama işleminin yapılmaması gibi hizmet aksamaları durumunda çeşitli devlet ku­rumlarına başvurulabilir.

·         Belediyeler,

·         Muhtarlıklar,

·         Kaymakamlıklar,

·         Valiliklerdir.

·         Demokratik devletlerin bireylere sağladığı te­mel haklardan biri de dilekçe verme hakkıdır. Dilekçe verme hakkı, temel hakların korunmasını sağlar.

·         Kişiler, uğradıkları herhangi bir haksızlık sonucu veya belirli bir konuda bilgi vermek ama­cıyla dilekçe verme hakkına sahiptir.

·         Dilekçe verme ve bilgi edinme hakkı ya­salarla güvence altına alınmıştır. İlgili kurumlar, dilekçeleri değerlendirerek vatandaşlara altmış gün içinde yazılı olarak cevap vermek zorundadır.

·         Toplum içinde bireyler haklarını çok iyi bilmeli ve bunları kullanmalıdır.

·         Toplum içinde bireylerin birbiriyle olan so­runlarının çözümünde empati kurmak da çok önemlidir.

EMPATİ: Bir bireyin kendisini karşısındakinin yerine koyması, onun duygu vedüşüncelerini anlamaya çalışmasıdır.

Empati toplumsal yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biri olmalıdır. Empati duygusunun geliştiği toplumlarda bireyler davranışlarında daha dikkatli olur ve davranışların karşılarındaki kişiler tarafından nasıl algılanabileceğini daha iyi tahmin eder.

                Sosyal Bilgiler Dersi;

·         Vatandaşlık görevi ve sorumluluklarının öğrenilmesini sağlar.

·         Öğrencilerin, Türk milletine, bayrağına ve Türk ordusuna karşı sevgi, saygı ve güven duy­gusunu artırır.

·         Atatürk ilke ve inkılâplarının öneminin an­laşılması ve bunların korunması bilincinin yerleş­mesini sağlar.

·         Türkiye Cumhuriyeti'nin dayandığı temel ilkeleri öğretir.

·         Türk tarihinin öğretilmesini amaçlar.

·         Hem ülkemizi hem de dünyayı tanımamı­zı sağlar.

·         Demokratik yaşam kurallarını öğretir.

·         Beraber yaşama, sorumluluk alma, yar­dımlaşma ve karar verme duygularını geliştirir.

·         İnsanların, birbirlerine karşı olan hak ve sorumluluklarını kavramalarını sağlar.

·         Bilimin ve tekniğin gelişmesinin insan ha­yatı üzerindeki etkilerini öğretir.

Ankara Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi­nin kurulmasına Atatürk bizzat öncülük etmiştir.

Türkiye'nin gelişebilmesi için öncelikle bi­limin önderliğini esas alan gençlerin yetiştirilmesi, millet olarak bilinç seviyesinin yükseltilmesi, Türk diline ve Türk tarihine sahip çıkılması gerekiyor­du. Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi 14 Haziran 1935 tarihinde kuruldu ..

Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan in­kılapların halka mal edilmesi ve halkın eğitilmesi için herkesin rahatlıkla çalışmalarına katılabilece­ği yaygın bir teşkilata ihtiyaç vardı.

Atatürk'ün önderliğinde tarihinde resmen açılan halkevlerinin amaçları; halk arasında kültür ve düşünce birliğini gerçek­leştirmek, Atatürk inkılaplarının benimsenmesini sağlamak, cumhuriyetin kültür atılımını yapmak, Türk milletini yeni amaçlar etrafında toplamak, kır -kent ile köylü - aydın ikiliğini ortadan kaldırmaktır,

Halkevleri kısa zamanda Türkiye'nin dört bir yanına yayıldı. 1931 ile 1952 yılları arasında 478 halkevi, 4322 halk odası açıldı.

·         Dilin Türkçeleşmesi,

·         Tarih bilincinin yerleştirilmesi,

·         Geniş halk topluluklarına okuma ve yaz­ma öğretilmesi,

·         Millî ve manevi değerlerin topluma kazan­dırılması konularında etkili oldu.